NIEOBIEKTYWNA HISTORIA
Nigdy nie lubiłem lekcji historii. Godzina czytania nudnych, monotonnych podręczników szkolnych. Wkuwanie dat najważniejszych wydarzeń. Subiektywne poglądy nauczyciela, autora podręcznika lub subiektywne kryteria doboru programu nauczania. A na końcu jeszcze kartkówka.
Do dziś niewiele się zmieniło. Oto przykład. Autorzy podręcznika dla gimnazjalistów (14-16 lat) pt. ,,Promieniowanie i ochrona przed promieniowaniem” wydanego przez Państwową Agencję Atomistyki napisali, że zdarzenie w Czarnobylu to był tylko wypadek mieszczący się w 7-stopniowej skali wypadków radiacyjnych urządzeń jądrowych, gdzie zginęły 42 osoby. Lakonicznie, stonowanie, uspokajająco, prawda? Autorzy zapomnieli, że zdarzenie w Czarnobylu to wg cytowanej skali, nie był tylko „wypadek” a „wielka awaria o dalekosiężnych skutkach”. Że zdarzenie nie tylko mieści się w 7-stopniowej skali ale że osiągnęło jego najwyższy stopień. Że prawdziwa liczba ofiar katastrofy to nie tylko 42 osoby bezpośrednio likwidujące awarię ale także tysiące osób, które zmarły w wyniku chorób będących jej skutkiem. Autorzy słowem nie wspomnieli o rzeczywistych źródłach katastrofy, o długofalowych skutkach zdrowotnych, o zatajaniu przez ZSRR prawdziwych informacji o katastrofie. Popieram więc stanowisko wielu recenzentów podręcznika, że służy on propagandzie i promowaniu energetyki jądrowej, zamiast przekazaniu dzieciom rzetelnej wiedzy o otaczającym je świecie.
O ile łatwiej i przyjemniej przyswaja się informacje będąc bliżej tych wydarzeń.
W konsekwencji, dużo bardziej wolę poznawać historię chodząc do muzeum, oglądając stare filmy dokumentalne, słuchając relacji bezpośrednich świadków wydarzeń. O ile łatwiej i przyjemniej przyswaja się informacje będąc bliżej tych wydarzeń. O ile łatwiej wyrobić sobie własne zdanie mając większy i pełniejszy obraz otaczającej nas rzeczywistości. Pewnie stąd moje zainteresowania nurkowaniem we wrakach. Położony kilkadziesiąt metrów pod powierzchnią wody wrak okrętu wojennego to przecież nic innego jak żywe muzeum. W dodatku, w którym można bez obaw dotykać wszystkich przedmiotów, nie narażając się przy okazji na surową reprymendę ze strony strażników muzeum. Niedawne nurkowania w Narwiku, na wrakach pochodzących z czasów II wojny światowej, dużo lepiej nauczyły mnie historii tamtych wydarzeń niż niejedna lekcja w szkole.
I nie inaczej było podczas ostatniego wyjazdu do zamkniętej strefy w Czarnobylu. Tym razem, dzięki uzyskaniu specjalnych pozwoleń, udało się dostać na teren 4 bloku elektrowni atomowej, czyli tam gdzie wszystko się zaczęło. Już podczas ubiegłorocznej pracy nad filmem Alone in the Zone starałem się je uzyskać, niestety bez powodzenia. Wtedy na osłodę otrzymałem pozwolenie na wstęp na teren bloku 1. Tym razem starania o pozwolenia rozpoczęły się jeszcze na długo przed wyjazdem. Potrzebna była zgoda aż 3 instytucji, Ministerstwa Sytuacji Nadzwyczajnych, Departamentu Współpracy Międzynarodowej oraz dyrektora samej elektrowni atomowej. Każdy miał prawo odmówić, nawet jeśli pozostali wyrazili zgodę. Ale upór i ciągła presja na urzędników oraz dziesiątki telefonów i faksów wreszcie przyniosły rezultat. Pozwolenia zdobyte! Uzyskane niejako przy okazji pozwolenie na wjazd własnym samochodem to przy tym pestka. Wyludniona strefa to wymarzone miejsce na przetestowanie samochodu przed najbliższą wyprawą i najnowszym projektem. Ale o tym innym razem…
ELEKTROWNIA ATOMOWA – REAKTOR 4
Zaraz po wejściu do budynku administracyjnego Czarnobylskiej Elektrowni Atomowej, imienia – jakże mogło być inaczej – Włodzimierza Lenina, otrzymuję elektroniczną kartę identyfikacyjną, bez której niemożliwe jest wejście gdziekolwiek. Jednakże, nawet z nią, przydzielone mi uprawnienia nie pozwalają na samodzielne poruszanie się po elektrowni i wszędzie muszę poruszać się w towarzystwie przydzielonego mi pracownika elektrowni. System jest tak pomyślany, że chcąc przejść przez jakiekolwiek bramki lub drzwi konieczne jest przyłożenie swojej karty, po którym pracownik elektrowni przykłada własną oraz wpisuje hasło. Na pierwszym piętrze znajduje się korytarz, przez który przechodzi się z budynku administracyjnego do kompleksu elektrowni. Jeszcze przed wejściem otrzymuję komplet białej odzieży oraz polecenie przebrania się. Podczas poprzedniej wizyty wystarczył biały fartuch, tym razem dostaję również białe buty, skarpetki, spodnie, koszulkę, rękawiczki oraz maskę. To wszystko dlatego, że tym razem odwiedzam również blok 4, prawdziwe centrum tamtych wydarzeń, gdzie wciąż panuje podwyższone promieniowanie.
Na początku korytarza kolejna bramka. Przykładamy karty, pracownik wpisuje hasło. Na końcu korytarza drzwi a na nich telefon i kamera. Tym razem oprócz karty i hasła mój opiekun używa specjalnego klucza oraz dzwoni do ochrony elektrowni, która otwiera drzwi. Wchodzimy do strefy wysokiej ochrony. Regulacje bezpieczeństwa zakazują robienia zdjęć na terenie elektrowni, wiele miejsc musi więc zostać opisana jedynie słowami. Za drzwiami długi na ponad kilometr korytarz biegnący wzdłuż wszystkich bloków elektrowni. Po chwili mijam kolejno bloki 1,2 i 3. Do sterowni pierwszego z nich zaglądam powtórnie aby zrobić zdjęcia, które posłużą mi do porównań ze zniszczoną sterownią bloku 4. W środku kilka osób w skupieniu wykonuje jakieś prace, zupełnie nie zwracając na mnie uwagi. To tutaj rok temu przeprowadziłem wywiad z kierownikiem zmiany bloku, który można obejrzeć w filmie Alone in the Zone.
Przed wejściem na teren 4 bloku otrzymuję drugi dozymetr, który zmierzy dawkę promieniowania otrzymaną w bloku 4. Po drodze przechodzę przez kilka mat ze środkami odkażającymi. Tuż przed wejściem na 4 blok po raz kolejny przechodzimy przez bramki, gdzie powtarzamy całą procedurę bezpieczeństwa jeszcze raz. Następnie zakładamy maski oraz dodatkowe foliowe ochraniacze na buty. Wygląd bloku 4 pozostał niezmieniony i wciąż przypomina ten sprzed 25 lat. Odsłonięte rury, przewody, te same kolory ścian. Nagle, tuż przede mną wyłania się strażnik, który otwierając mi drzwi pyta, ile czasu potrzebuję na przebywanie wewnątrz pokoju kontrolnego. Wcześniej od innego pracownika elektrowni usłyszałem, że można tam przebywać jedynie kilka minut, odparłem więc, że wystarczy mi pięć. Włączam kamerę, oświetlenie i wchodzę.
To w tym miejscu w nocy z 25 na 26 kwietnia 1986 r. przeprowadzano eksperyment, który miał wykazać, jak długo w sytuacji awaryjnej, tj. po wyłączeniu turbin generatorów, energia kinetyczna ich ruchu obrotowego produkuje wystarczającą ilość energii elektrycznej dla potrzeb awaryjnego sterowania reaktorem. W efekcie zbiegu kilku następujących po sobie zdarzeń, począwszy od złej konstrukcji reaktora, procedur bezpieczeństwa oraz niedoświadczonych pracowników doszło do wzrostu ciśnienia i eksplozji znajdującej się w reaktorze pary wodnej, która następnie wysadziła osłonę biologiczną reaktora. Wskutek eksplozji i pożaru, do atmosfery dostały się ogromne ilości radioaktywnych izotopów, wywołując największą w dziejach katastrofę jądrową. Od tego momentu historia zmieniła swój bieg. Dziś wnętrze pokoju kontrolnego bloku 4 niewiele przypomina te sprzed 25 lat. Większość urządzeń, przycisków, wskaźników i pokręteł została zdemontowana. Po dezaktywacji posłużyły jako części zamienne do pozostałych, działających bloków elektrowni. Cisza, ciemno, kurz. Na szczęście dzięki wcześniejszej wizycie w niezniszczonym bloku 1 znam przeznaczenie poszczególnych urządzeń. Naprzeciwko pulpitów sterowniczych widać niedawno zbudowaną betonową ścianę, efekt prac nad budową nowego sarkofagu. Niedługo pokój kontrolny, jak i cały budynek zniknie przykryty nowym gigantycznym sarkofagiem. Jego budowa właśnie weszła w decydującą fazę. Po wyjściu z bloku 4 oddajemy dozymetry oraz wyrzucamy maski, rękawiczki i foliowe ochraniacze butów. Droga powrotna to jeszcze obowiązkowe przechodzenie przez bramki dozymetryczne, które sprawdzają czy przypadkiem gdzieś się nie skaziliśmy.
Na zewnątrz największą widoczną oznaką nadchodzących zmian jest budowa nowego komina wentylacyjnego. Ma on zastąpić stary, w mocno już wyblakłe, biało czerwone paski. Od czasu katastrofy stał się on najbardziej rozpoznawalnym elementem elektrowni i całej zamkniętej strefy oraz symbolem katastrofy jądrowej. To jedyny moment żeby uchwycić oba kominy. A wkrótce stary bezpowrotnie zniknie. Budowa sarkofagu wchodzi w decydująca fazę.
Wizyta w bloku 4 była najważniejszym, choć nie jedynym, powodem wizyty w strefie. Drugim było wykonanie zdjęć strefy z powietrza. Późna jesień lub wczesna wiosna to najlepszy czas na wykonanie tego typu zdjęć. Odsłonięte przez brak liści budynki stają się bardziej widoczne. Zgód niezbędnych na przelot helikopterem nad strefą trzeba co prawda trochę mniej ale złe warunki atmosferyczne skuteczniej mogą przeszkodzić planom niż niejeden urzędnik. Mgła oraz nisko położone chmury powodowały, że tak naprawdę żaden z 4 dni nie nadawał się na lot. Ostatniego dnia, gdy już nie było możliwości dłużej czekać, podjąłem ryzyko i wezwałem helikopter. Po około godzinie, nad Czarnobylem rozległ się głuchy odgłos nadlatującego helikoptera. Chmury były tak nisko, że śmigłowca nie było w ogóle widać. Dobrze, że przynajmniej przestało padać.
Podjechałem nad niewielkie wojskowe lotnisko, gdzie przed chwilą wylądował stary, leciwy MI-2. Na zewnątrz stało kilka podłączonych do helikoptera akumulatorów, które jak sądzę miały umożliwić mu ponowny start. Chwila wahania, ale pomyślałem, że skoro tu doleciał to chyba wytrzyma jeszcze trochę dłużej. Poprosiłem więc o zdemontowanie drzwi aby móc swobodnie robić zdjęcia oraz ustaliłem, że odwiedzimy miejsca, które przy okazji będą również ilustracją obecnego reportażu, czyli: Czarnobyl, Prypeć, Czarnobyl-2, Rosochę oraz Buriakiwkę. Startujemy.
PRYPEĆ I CZARNOBYL
Tym razem swoją wizytę w Prypeci postanowiłem poświęcić rzadko odwiedzanym miejscom. Czy w Prypeci, którą co roku odwiedza coraz więcej osób, są jeszcze takie miejsca? Otóż są. Piwnice. Większość budynków mieszkalnych jest ich pozbawiona ale obiekty publiczne, takie jak szkoły i przedszkola musiały posiadać dodatkowe miejsce, w których przechowywano niepotrzebne lub nieużywane wyposażenie. Usytuowanie pomieszczeń pod powierzchnią ziemi, brak okien oraz całkowite ciemności utrudniają dostęp niszczycielskim działaniom przyrody, turystów i szabrowników przez co wciąż można tam znaleźć wiele interesujących i dobrze zachowanych przedmiotów.
W piwnicy niespodziewanie natrafiłem na dwa szczeniaki. Leżały na podłodze nieruchomo i sprawiały wrażenie jakby spały. Niestety były nieżywe. Sądząc po wyglądzie musiały niedawno zdechnąć.
Nie musiałem się długo zastanawiać, skąd się tam wzięły. Na pierwszym piętrze przedszkola, pośród metalowych dziecięcych łóżek, znalazłem odpowiedź.
Skoro o ciemnościach mowa to nie sposób pominąć nocnej wizyty w Prypeci. Tyle razy odwiedzałem Prypeć za dnia, a jeszcze ani razu w nocy. Byłem ciekaw.
CZARNOBYL-2 – Radar pozahoryzontalny Duga
Tradycyjne radary działają na linii wzroku, co oznacza, że krzywizna ziemi skutecznie zmniejsza ich zasięg do kilkuset kilometrów. Radary tego typu miały zatem niewystarczający zasięg do wczesnego ostrzegania o ataku nuklearnym ze strony Stanów Zjednoczonych. W końcu lat 50. XX wieku, ZSRR rozpoczął prace nad budową radaru pozahoryzontalnego, którego zasięg daleko wykraczałby poza horyzont. Zasada jego działania polegała na wysyłaniu niezwykle mocnego sygnału w kierunku jonosfery, który po odbiciu od niej, docierał w miejsca położone daleko poza tradycyjnym polem widzenia normalnych anten (poza horyzontem). Niewielka część tego sygnału powracała i została odbierana przez ogromne zespoły anten, a sygnał poddawany był analizie przez zaawansowane systemy komputerowe.
Jedną z takich instalacji była uruchomiona w 1976 roku niedaleko Czarnobyla, stacja radarowa DUGA. Wciąż jest jedną z największych anten tego typu na świecie, a koszt jej budowy przekraczał koszt budowy pobliskiej elektrowni atomowej. W tamtym okresie był to największy projekt ZSRR, a do dziś jest prawdziwym arcydziełem mechanicznej inżynierii. Od samego początku był to obiekt tajny, a dla niepoznaki nazwano go centrum radiowo-telekomunikacyjnym. Pracowało tam tak wiele osób, że specjalnie dla nich wybudowano nieopodal małe miasteczko.
Pracę instalacji od razu odkryli radiooperatorzy z całego świata, gdyż sygnał generowany przez antenę potrafił skutecznie zagłuszyć komunikację radiową, telewizyjną a nawet komunikację z samolotami długodystansowymi. Szybko odkryto pochodzenie sygnału a jego charakterystyczny dźwięk, przypominający dzięcioła spowodował, że nadano mu nazwę Rosyjski Dzięcioł. Pomimo licznych protestów, ZSRR początkowo nawet nie potwierdził, że sygnał pochodził od nich. Dopiero wskutek protestów większej liczby instytucji i krajów, Rosjanie przyznali się do przeprowadzania testów i zapowiedzieli prace zmierzające do redukcji zakłóceń. Cały świat zastanawiał się po co Rosjanie przeprowadzają te testy. Podejrzewano, że testują nową formę komunikacji, mającą uzupełnić komunikację satelitarną, bardzo zawodną w czasie wojny. Inni sądzili, że testowano nową formę komunikacji z łodziami podwodnymi. Pojawiały się również teorie spiskowe, że Rosjanie budują urządzenie do kontroli ludzkiego umysłu. Jednak najczęściej spotykaną i jak się okazało, najbliższą prawdy był system wczesnego wykrywania obiektów.
Stałe zakłócenia i nielegalne wykorzystanie częstotliwości przez Rosjan spowodowało opracowanie przez USA specjalnych urządzeń do tłumienia zakłóceń wywoływanych przez antenę. Z kolei bardziej aktywne działania podjęła grupa amerykańskich radioamatorów, która wspólnie postanowiła zagłuszyć radar, wysyłając sygnał powrotny na tej samej częstotliwości. Ich zadaniem było blokowanie echa powrotnego, chcąc w ten sposób wymusić na Rosjanach zmianę używanej częstotliwości. Nazwali siebie „Klub myśliwski Rosyjski Dzięcioł”, a do tej pory przetrwał plakat informujący o tej spontanicznej akcji:
Urządzenia nigdy nie podały fałszywych ostrzeżeń o nadlatujących rakietach.
Do dnia dzisiejszego trudno jest znaleźć wiarygodne informacje na temat radaru. Dlatego niezwykle cenne są informacje uzyskane od bezpośredniego uczestnika tamtych wydarzeń i to nie byle jakiego. Vładimir Musiec to ostatni dowódca kompleksu radarowego DUGA. Vladimir rozpoczął pracę w kompleksie w 1976 roku tj. kilka miesięcy przed uruchomieniem radaru. Na początku pracował jako kierownik personelu, a osiem lat później został dowódcą radaru. Był nim aż do jego zamknięcia tj. do sierpnia 1988 r. Potwierdza on, że prawdziwym zadaniem radaru było wykrywanie rakiet w ciągu pierwszych 2-3 minut od chwili wystrzelenia. Rakieta taka leci z USA ok. 25-30 minut co powoduje, że dowództwo miało wystarczająco dużo czasu aby podjąć odpowiednie kroki zaradcze, czyli zgodnie z obowiązującą wtedy doktryną wojskową, dokonać ataku odwetowego. Radar był bardzo nowoczesny jak na swoje czasy, już w 1980 r. zastosowano w nim technologię cyfrową. Urządzenia nigdy nie podały fałszywych ostrzeżeń o nadlatujących rakietach. Wręcz przeciwnie, słynne wydarzenia z 26 września 1983 r. pokazały, że praca anteny mogła zapobiec globalnemu konfliktowi atomowemu. Szerzej można o nich przeczytać TUTAJ.
26.04.1986 r. wybuch elektrowni atomowej niespodziewanie zakończył pracę radaru. Wyłączono go następnego dnia rano, w obawie przed zassaniem radioaktywnego powietrza przez systemy wentylacyjne obiektu, które mogłoby zniszczyć znajdujące się wewnątrz komputery i inne elektroniczne urządzenia. Niestety, nie odniosło to skutku i od tej pory radar zamilkł na zawsze. Przez półtora roku próbowano jeszcze kilkukrotnie dezaktywować obiekt i ponownie go uruchomić. Bez rezultatu.
Wracając do teraźniejszości, kompleks radarowy jest bardzo duży, niemożliwy do oglądnięcia w ciągu jednej wizyty. Tym razem odwiedziłem kilka nowych miejsc.
ROSOCHA
Cmentarzysko pojazdów w Rosoce odwiedzam co roku. Ułożenie składowiska oraz jego duża powierzchnia zawsze utrudniała oszacowanie, ile pozostało tu jeszcze pojazdów. Ale tym razem nie było już co szacować. Poza kilkoma śmigłowcami i kilkunastoma autobusami nie pozostało już nic. A jeszcze kilka lat temu stało tutaj ponad 1500 pojazdów biorących udział w likwidacji skutków awarii. Setki ciężarówek, autobusów, wozów strażackich, spychaczy, wojskowych pojazdów i śmigłowców. Cmentarzysko właśnie przestało istnieć. Jeśli klikniecie na poniższe zdjęcie zobaczycie zdjęcia składowiska z czasów gdy było jeszcze pełne maszyn.
Pewnie się zapytacie, co się stało z tymi wszystkimi pojazdami. Przecież jeszcze niedawno wszystkie tu stały. Odpowiedź znalazłem dopiero widząc całą okolicę z powietrza. Tuż obok składowiska znajduje się duży plac na którym obecnie przenoszone są pojazdy. Tu ostatecznie dokonują swego żywota. Pocięte na mniejsze kawałki są łatwiejsze w transporcie i sprzedaży na złom. Ale najcenniejsze części zamienne zostały wymontowane i sprzedane na kijowskich targowiskach wkrótce po katastrofie, kiedy były jeszcze wysoce radioaktywne. Pozostałe, puste wraki pojazdów, nie są już tak niebezpieczne i wiosną pewnie i one bezpowrotnie znikną. Z bliska wygląda ono tak:
BURIAKIWKA
Buriakiwka to punkt składowania radioaktywnych odpadów. Zajmujący prawie 100 ha obiekt składa się z 30 ogromnych rowów (150×50 metrów) w których zakopano radioaktywne odpady z całej strefy. Z 30 rowów, 28 jest zapełnionych i przykrytych ziemią, 1 jest obecnie zapełniany a tylko jeden pozostał wolny. Pierwsze 3 rowy zapełniono jeszcze w 1986 roku i zawierają głównie rzeczy pochodzące z Prypeci. Meble, sprzęt domowy, towary ze sklepów, a nawet kosztowności i pieniądze. Wszystko zabrane aby przeciwdziałać próbom kradzieży i wywiezienia radioaktywnych przedmiotów ze skażonego miasta. Nie wszystko jednak zakopano. Wiele maszyn biorących udział w likwidacji skutków awarii było tak wysoko skażonych, że podobnie jak w Rosoce, nie wiedziano co z nimi zrobić i pozostawiono je obok składowiska. Jest ich tu ponad 500.
Na składowisku znalazłem również wraki helikopterów bojowych MI-24. W zamkniętej strefie służyły także helikoptery MI-26, MI-6 i MI-8 ale tylko MI-24 wyposażono w specjalistyczny sprzęt pomiarowy do badania poziomu promieniowania z powietrza. Załoga była zamykana wewnątrz hermetycznego kokpitu, wyposażonego w specjalne filtry oraz klimatyzację. Wielokrotnie latała bardzo nisko i wolno nad reaktorem badając poziom promieniowania w poszczególnych punktach kontrolnych.
ALONE IN THE ZONE 2
Na zakończenie muszę sprostować swoje wcześniejsze słowa, że nie będzie kontynuacji filmu Alone in the Zone. Po ponad roku spędzonym na wyjazdach i produkcji Alone in the Zone byłem przekonany, że nie pozostało zbyt wiele nowych, ciekawych miejsc. Po kilku niepowodzeniach z uzyskaniem dostępu do bloku 4 myślałem, że również tego miejsca nie uda mi się pokazać. Poza tym sequele są z reguły gorsze niż pierwsze części więc po co rozczarowywać wszystkich fanów Alone 1?
Zmieniam zdanie. Mam już kilka nowych, ciekawych miejsc, ujęć oraz pomysłów na kolejne. I obiecuję że postaram się aby reguła sequela nie miała zastosowania. Ale musicie jeszcze poczekać, konieczne są jeszcze co najmniej 2 wizyty w strefie. Ale już dziś wiadomo, że Alone 2 będzie dostępny jedynie dla posiadaczy pierwszej części. To ukłon w ich stronę, bo to oni kupując film przyczynili się do jego sukcesu. Jeśli jeszcze go nie macie to zapraszam tutaj. Premiera w 2013.
Fantastyczny fotoreportaż Panie Arku! Gratuluje!
Przeogromnie się cieszę, widząc, iż wraca Pan do „Zony”, jednocześnie z dziką niecierpliwością wyczekuję Alone2 – kiedy tylko materiał będzie już dostępny to kupuje na 100%, jestem przekonany, że sequel będzie jeszcze lepszy (James Cameron podołał wyzwaniu kręcąc „Aliens”, więc i Pan sobie da rade ;-).
Do tego czasu życzę Panu powodzenia i wielu emocjonujących (acz bezpiecznych) przygód oraz super ciekawych, nowych miejsc.
Świetny fotoreportaż! :)
Bardzo fajnie że zostało wszystko opisane :), mam nadzieje że zobaczymy co kryją blokowiska, opuszczony domy czy piwnice blokowisk. Najciekawsze oczywiście były by te do których jest najtrudniejszy dostęp lub te które zachowały się w najlepszym stanie. Panie Arkadiuszu jak wiemy miasto odgrywało dużą rolę podczas jego świetności tak więc powinno mieć schrony :), zapewne tam czas się zatrzymał.
Wspaniały reportaż czytałem z ciekawością i fascynacją. Być tam i zobaczyć tą strefę, cofnąć się w czasie, to moje marzenie niestety nie do spełnienia. Dzięki panu choć na moment mam okazje zobaczyć jak wygląda Prypeć czarnobyl i okoliczne wioski! A reaktor numer cztery, i to, że tam pan wszedł ,to także wielki wyczyn! Bał bym się promieniowania. Czekam na film i reportaż. Pozdrawiam i wszystkiego najlepszego w 2013 roku życzę!
Jest mało rzetelnych informacji technicznych na temat radaru OTH Duga.
Warto przy okazji udokumentować wnętrza budynków z pozostałościami urządzeń obsługujących radar,
oraz szczegółów zasilania poszczególnych elementów anten (na zdjęciach widać liny/przewody stalowe ale czy służyły one zasilaniu czy też doprowadzeniu sygnału do elementów).
Jeżeli jest możliwość porozmawiania z osobami znającymi szczegóły dot. działania konstrukcji oraz informacje te nie są już tajemnicą,
warto zapytać:
-jaką mocą pracował nadajnik oraz w jakim zakresie częstotliwości
-jakie było zapotrzebowanie na moc całego kompleksu
-czemu została zastosowana taka konstrukcja anten co ona daje jak się nazywa i czy obecnie jest jeszcze stosowana ?
-skoro była tam stosowana technika cyfrowa, być może były tam stosowane inne inowacyjne jak na ten okres rozwiązania, beamforming ?
-ile osób było potrzebne do obsługi kompleksu ?
-Obsługiwał to wielki skomplikowany rozproszony heterogeniczny sztywny system czy też coś w rodzaju modułowego bardziej elastycznego komputera ?
-Jaka była czułość odbiornika ?
-Czy jedna antena to nadajnik a druga odbiornik ?
Warto udokumentować dostępne informacje o tej unikalnej konstrukcji.
P.S.
Skoro była DUGA-3 to gdzie była DUGA-1 i DUGA-2 ?
to są reportaże o strefie, jego historii, a nie techniczne dane na temat odwiedzanych instalacji, interesujących dla wąskiego grona pasjonatów (radio)elektroniki. Autor się do nich nie zalicza.
To jasne że godzinny reportaż o parametrach radaru OTH zanudziłby nawet (radio)elektroników.
Dobry dokument ma wiele informacji z różnych dziedzin dotyczących tematu reportażu.
Tak jak w AIZ 1 poza materiałem filmowym udało się pokazać poziomy promieniowania, mapy a nawet schemat
reaktora RBMK i takie szczegóły że położenie prętów reaktora przekazywane było z wykorzystaniem selsyn.
Także zachowując odpowiednie proporcje można sprawić że każdy dostrzeże informacje interesujące dla niego,
nie zanudzając przy okazji osób zainteresowanych czymś innym.
BARDZO KONKRETNY REPOR.
dobrze sie czyta i z zaciekawieniem
ale nasuwa sie jedno pytanie ogladając te foty z dnia dzisjszego dlaczego nie ma zadnych zdjec jak to było wlasnie w chwili katastrofy przeciesz musieli robic wtedy zdjecia
Fenomenalne!!!
Jakich CUDÓW trzeba dokonać aby dostać się na czwarty blok w elektrowni?
Jestem bardzo ciekaw jaką dawkę promienowana autor przyjął w czasie pobytu na „czwórce”?
Ale biorąc pod uwagę słowa autora ze wstępu kilka słów komentarza:
1.) „Zła konstrukcja reaktora” – reaktory typu RBMK-1000 nie były reaktorami zawierającymi jakiś szczególny błąd konstrukcyjny. Tym bardziej, że jak się nie mylę to 11 reaktorów tego typu pracuje do ttej pory. A trzeba też wziąć pod uwagę i to, że jest to konstrukcja z początku lat 60-tych. Jak najbardziej jednak nie były to reaktory przewidziane do przeprowadzania eksperymentów takich jaki zamierzano przeprowadzić w nocy 25/26.04.1986r. w Czarnobylu.
2.) Wybuchy były dwa. Opisywany przez autora wybuch pary był tzw. „pierwszym wybuchem” o stosunkowo mniejszej sile. Dopiero druga eksplozja mieszaniny piorunującej spowodowała pożar i zniszczenie budynku reaktora oraz skażenie radioaktywne północno-wschodniej części Europy.
Na zakończenie myślę, że „Oko Moskwy” zasługuje na osobną opowieść, na którą czekam.
Filmów z serii Alone… jeszcze nie obejrzałem. Na ich temat wypowiadać się nie mogę. Na temat katastrofy czarnobylskiej trochę innych materiałów obejrzałem i poczytałem. Zona przyciąga. Nie wiem czy to tragedia czy chęć dostania się tam gdzie „nie lzia, nie nada” czy po prostu bardziej cywilizowany teren eksploracyjny niż amazońska puszcza ale wiele osób to miejsce odwiedza. Do tej pory bezpiecznie odwiedzałem to miejsce jedynie wirtualnie na różne sposoby. Może zbiorę się i wyprawię tam osobiście cieleśnie. Tak czy inaczej to miejsce przytłacza ogromem nagłej tragedii. Dziesiątki tysięcy ludzi niemal z dnia na dzień wyrwanych ze stabilnej egzystencji i rzuconych w różnych kierunkach kraju. Jak drzewa porwane powodzią i uniesione z prądem rzeki. Byłby to niezły materiał do trzeciej częsci filmu. Teraźniejszość przesiedleńców i tych co masowo skierowani byli do usuwania skutków katastrofy. Niestety z tym filmem trzeba by się śpieszyć. Ludzie odchodzą a szczegóły w pamięci zacierają się. Najtrudniejszy do realizacji ale zamykający całość. Natura w Zonie zaczyna się upominać o swoje. Przyrodnicy nadzorują ten teren i stwierdzają, że powoli zacierają się ślady katastrofy. Miną pewnie jeszcze dziesiątki lat nim ludzie zdecydują się tam wrócić. Nim pozwolą im tam wrócić a może nawet „zachęcą” do powrotu. Na powrót do życia Prypeci nie ma co za bardzo liczyć. Powstała dla elektrowni a jeśli jej zabrakło to i miasta nie trzeba. Chyba że powstanie tam jakiś inny przemysł. Może kiedyś jednak na wymarłych ulicach pojawią się ludzie idący za swoimi sprawami. Dzieci bawiące się na podwórkach. I ruszy koło Diabelskiego Młynu. Póki co jak odwiedzam Zonę to czuję się jak na cmentarzu. I chociaz to wirtualne odwiedziny ostrożnie stąpam pomiędzy śladami tych co odeszli. Wśród duchów. Ach.
Te 3 psy były martwe? Zmarły z głodu czy promieniowania? Jeżeli z głodu to ciekawe jam tam się wgl znalazły. .
Bardzo ciekawy materiał i świetnie pokazany. Czekam na kolejne wpisy, pozdrawiam
Arek
Ogromny szacunek za wejscie do sterowni bloku nr 4. Byłem niedawno w elektrowni w Czarnobylu, ale po drugiej stronie tej nowej ściany. Niesamowite emocje. Pozdrawiam!
Świetny tekst Panie Arku, gratuluję i tak trzymać!
Bardzo fajny artykuł , dziękuję i pozdrawiam.